Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ξεκίνησε η συστηματική χρήση των μετάλλων. Η κατασκευή χάλκινων εργαλείων με τις τεχνικές της χύτευσης και της σφυρηλάτησης διεύρυνε τις δυνατότητες του ανθρώπου σχεδόν σε κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας (γεωργία, οικοδομική, ναυπηγική, ξυλουργική κτλ.). Ταυτόχρονα άρχισαν να παράγονται νέου τύπου μετάλλινα όπλα, που επέφεραν αλλαγές στη τακτική του πολέμου.
Οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν τις κοινωνίες του Αιγαίου. Ο πληθυσμός αυξήθηκε και σταδιακά άρχισαν να εμφανίζονται οργανωμένοι οικισμοί πρωτο-αστικού τύπου, κυρίως στο ΒΑ Αιγαίο (π.χ. Τροία, Πολιόχνη, Θερμή). Οι θαλάσσιες επαφές εντάθηκαν, με τις Κυκλάδες να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις επικοινωνίες και το εμπόριο. Οι τέχνες αναπτύθηκαν ιδιαίτερα στο πεδίο της μεταλλοτεχνίας, της λιθοτεχνίας και της κεραμικής παραγωγής. Την ίδια στιγμή άρχισαν να εμφανίζονται πιο σύνθετες μορφές κοινωνικής οργάνωσης και ενδείξεις κοινωνικών ανισοτήτων, που ανιχνεύονται κυρίως στον τρόπο κτερισμού των νεκρών.
Τέσσερις πολιτισμικές ενότητες αναγνωρίζονται στο Αιγαίο της περιόδου αυτής: η Πρωτοκυκλαδική στα νησιά των Κυκλάδων, η Πρωτομινωική στην Κρήτη, η Πρωτοελλαδική στη νότια ηπειρωτική Ελλάδα και η Πρωτοχαλκή στο ΒΑ Αιγαίο (νησιά και ακτές Μικράς Ασίας).
Μετά το 2400/2300 π.Χ. παρατηρούνται αναταραχές σε όλο το Αιγαίο, που ενδεχομένως σχετίζονται με πληθυσμιακές μετακινήσεις, ανταγωνισμούς για πρόσβαση στις πηγές μετάλλων, έντονες κλιματικές διακυμάνσεις κ.ά.. Θα ακολουθήσει μια περίοδο αστάθειας, που προοδευτικά θα οδηγήσει στην αποσύνθεση των οικονομικών δομών της περιόδου.
περ. 3500 π.Χ. | Ενδείξεις για τη εισαγωγή της καλλιέργειας της ελιάς και της αμπέλου στην ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο |
περ. 3200 π.Χ. | Έναρξη συστηματικής κατεργασίας μετάλλων στον ελλαδικό χώρο |
περ. 2800 π.Χ. | Εμφάνιση «πρωτο-αστικών» οικισμών στο Αιγαίο και την ηπειρωτική Ελλάδα (Λήμνος, Λέσβος, Τορία, Μάνικα Εύβοιας, Σκάρκος Ίου) |
περ. 2400 π.Χ. | Εισαγωγή του κεραμικού τροχού στο Αιγαίο |
2300 – 2000 π.Χ. | Περίοδος αναταραχών στο Αιγαίο |