Αρχαϊκή Περίοδος

Κατά τους αρχαϊκούς χρόνους αποκρυσταλλώνεται ο θεσμός της πόλης-κράτους. Οι πόλεις αποκτούν συντεταγμένα στρατεύματα (φάλαγγες οπλιτών), που τους εξασφαλίζουν στρατιωτική ισχύ. Ταυτόχρονα αρχίζουν να συντάσσουν γραπτούς νόμους, που καθορίζουν τις λειτουργίες των πολιτειακών οργάνων και τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης. Στην οικονομία, η εμφάνιση των νομισμάτων ενισχύει τις εμπορικές ανταλλαγές. Σταδιακά νέες κοινωνικές ομάδες έρχονται στο προσκήνιο (π.χ. οι οπλίτες και οι εμπόροι), γεγονός που προκαλεί τριγμούς στις αριστοκρατικές δομές των πόλεων. Οι κοινωνικές εντάσεις συχνά οδηγούν στην εγκαθίδρυση τυραννίδων, με τον καιρό όμως  οι εντάσεις εξομαλύνονται και θεσμοί αρχίζουν να γίνονται πιο αντιπροσωπευτικοί.

Στην τέχνη έχουμε την εμφάνιση των πρώτων μαρμάρινων έργων (β’ μισό 7^ου αι. π.Χ.) και την πρώτη άνθιση της γλυπτικής (6^ος αι. π.Χ.)· την ανέγερση των πρώτων μαρμάρινων ναών (τέλη 7^ου – 6^ος αι. π.Χ.)· τη μεγάλη ανάπτυξη της μεταλλουργίας· την παραγωγή εικονιστικών αγγείων με τη μελαμόνορφη και, αργότερα., την ερυθρόμορφη τεχνική. Στη λογοτεχνία αναπτύσσεται η λυρική ποίηση (Σαπφώ, Αλκαίος κ.ά.), ενώ στις αρχές του 6^ου αι. π.Χ. γίνεται η πρώτη καταγραφή των ομηρικών επών (πιθανώς στην Αθήνα). Την ίδια περίοδο στην Ιωνία κάνει την εμφανισή της η φυσική φιλοσοφία (Ηράκλειτος, Αναξίμανδρος, Θαλής, Πυθαγόρας κ.ά.).

Η περίοδος κλείνει με τη σφοδρή πολεμική αντιπαράθεση Ελλήνων και Περσών, η οποία ξεκινά με την Ιωνική Επανάσταση στη Μικρά Ασία (499-494 π.Χ.) και συνεχίζεται με τις εκστρατείες του Δαρείου και του Ξέρξη στην Ελλάδα (490 και 480/479 π.Χ.). Παρά την υπελοπλία των Περσών, ο πόλεμος τελειώνει με νίκη των Ελλήνων.