Πήλινη προτομή Διονύσου

Ο Διόνυσος ήταν μια πολυδιάστατη θεότητα. Ως θεός του κρασιού, συμβόλιζε τη γονιμότητα και την αναγέννηση της φύσης. Η λατρεία του είχε εκστατικό αλλά ταυτόχρονα και μυστικιστικό χαρακτήρα. Σημαντική ήταν επίσης η χθόνια διάστασή του: όπως συμβαίνει και με άλλοες θεότητες της γονιμότητας και της αναγέννησης, οι περιπετειές του περιλάμβαναν και την κάθοδο στον Άδη.

Η εικονιζόμενη πήλινη προτομή προέρχεται από βοιωτικό εργαστήριο και απεικονίζει τον Διόνυσο γενειοφόρο να κρατά κάνθαρο στο δεξι χέρι και αυγό στο αριστερό. Ο κάνθαρος ήταν σύμβολο του κρασιού και της οινοποσίας και συνοδεύει το θεό στις περισσότερες απεικονίσεις του. Το αυγό θεωρείται ως σύμβολο ευγονίας και αναγέννησης, είναι όμως πιθανόν να σχετίζεται και με τη λατρεία του Διονύσου ως χθόνιας θεότητας.

Οι προτομές αυτού του τύπου φαίνεται ότι είχαν ταφική ή αναθηματική χρήση. Ήταν διακοσμημένες με έντονα χρώματα. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα σώζονται υπολείμματα λευκού επιχρίσματος, ερυθρού και κίτρινου χρώματος.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Βλασσοπούλου Χ. 2006. Λήμμα καταλόγου αρ. 64, στο Χωρέμη-Σπετσιέρη Α. – Ζαρκάδας Α. (επιμ.), Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα, 102-103.