Λευκανικός ερυθρόμορφος κρατήρας

Στην κύρια όψη τον αγγείο πρωταγωνιστής είναι ο Ηρακλής. Εικονίζεται γυμνός, σε νεαρή ηλικία, αγένειος, στραμμένος προς τα δεξιά, σε όψη σχεδόν τριών τετάρτων. Με το αριστερό χέρι στηρίζεται στο ρόπαλό του, ενώ ακουμπά το δεξί στη μέση. Φέρει ταινία στα μαλλιά και στο στήθος του διακρίνεται τελαμώνας. Μπροστά του, στο κέντρο της παράστασης, Νίκη ετοιμάζεται να τον στεφανώσει. Αποδίδεται με ποδήρη χειριδωτό χιτώνα και ιμάτιο που πέφτει από τον αριστερό της ώμο και το συγκρατεί περνώντας το πάνω από το ανασηκωμένο αντίστοιχο χέρι. Στο λαιμό φορά περιδέραιο και στο δεξί χέρι ψέλλια, ενώ κοσμείται και με ενώτια που αποδίδονται με επίθετο πηλό. Στην κόμη της, που είναι μαζεμένη ψηλά σε κρωβύλο, φέρει ταινία. Πίσω από τη Νίκη στέκεται νέος άνδρας που κρατά στεφάνι με τα δύο του χέρια. Φορά κοντή χλαμύδα που πορπώνεται στο στήθος. Στα μαλλιά φέρει ταινία, ενώ στην πλάτη του είναι ριγμένος πέτασος. Μεταξύ Ηρακλή και Νίκης υπάρχει ένας πεσσίσκος. Η παράσταση εδράζεται σε ζώνη αριστερόστροφων μαιάνδρων, που διακόπτονται από τετραγωνίδια που περιέχουν σταυρό του Αγ. Ανδρέα. Ζώνη φύλλων δάφνης κοσμεί την περιοχή κάτω από το χείλος. Στην πίσω όψη τρεις ιματιοφόροι νέοι.

Οι παραστάσεις Νίκης που στεφανώνει τον Ηρακλή είναι αρκετά συχνές στην εικονογραφία τον 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., είτε ως κύριο θέμα, είτε συχνότερα, ως συμπληρωματικό στιγμιότυπο της σκηνής. Στην κεραμεική παραγωγή της Κάτω Ιταλίας, στην οποία ανήκει ο κρατήρας, ήταν κυρίως γνωστές ως κύριο θέμα της διακόσμησης. Οι ομοιότητες που παρουσιάζουν τα αγγεία της Κάτω Ιταλίας με τα σύγχρονά τους αττικά οφείλονται είτε στην επιρροή των Αθηναίων αγγειογράφων, που πιθανόν μετανάστευσαν εκείνη την εποχή στη Μεγάλη Ελλάδα, είτε στη μαθητεία Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας με τα σύγχρονά τους αττικά οφείλονται είτε στην επιρροή Αθηναίων αγγειογράφων που πιθανόν μετανάστευσαν εκείνη την εποχή στη Μεγάλη Ελλάδα, είτε στη μαθητεία Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας στον αθηναϊκό Κεραμεικό. Ο συγκεκριμένος κρατήρας ανήκει στα προϊόντα του εργαστηρίου της Λευκανίας, το οποίο άκμασε κυρίως μεταξύ του 440 και 370 π.Χ., με κυριότερα κέντρα παραγωγής το Μεταπόντιο και την Ηράκλεια. Από τους πλέον αντιπροσωπευτικούς εκπροσώπους του Εργαστηρίου θεωρείται ο Ζωγράφος της Κρέουσας.

Χάρη στην άριστη διατήρηση και την εξαίρετη διακόσμησή του αποτελεί ένα από τα πλέον εντυπωσιακά αγγεία τον Μουσείου, αξιόλογο δείγμα της κατωιταλιώτικης κεραμεικής.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Ζαρκάδας Α. 2006. Λήμμα καταλόγου αρ. 91, στο Χωρέμη-Σπετσιέρη Α. – Ζαρκάδας Α. (επιμ.), Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα, 150-151.