Οι «ευλογίες» είναι πήλινα ή και μετάλλινα μικρά αγγεία σε σχήμα φλασκίου, με τα οποία οι προσκυνητές μετέφεραν νερό από τον Ιορδάνη ή λάδι από το καντήλι που έκαιε δίπλα σε τάφο μάρτυρος ή σε ιερά λείψανα. Ανήκουν και οι τρεις στον ίδιο τύπο. Οι όψεις του φλασκίου πιέσθηκαν χωριστά σε μήτρα και μετά συγκολλήθηκαν. Οι δύο λαβές και το κυλινδρικό στόμιο είναι πρόσθετα, χειροποίητα.
Οι δύο όψεις κάθε «ευλογίας» φέρουν την ίδια διακόσμηση. Μέσα σε κυκλικό πλαίσιο με ανάγλυφες κουκκίδες στέκεται ο άγιος Μηνάς όρθιος, μετωπικός, με τα δύο χέρια εκτεταμένα σε δέηση, ανάμεσα σε δύο καμήλες γονατισμένες στα πόδια του. Φορεί κοντό στρατιωτικό χιτώνα και χλαμύδα η οποία πέφτει πίσω του. Τη σύνθεση συμπληρώνουν δύο σταυροί, ανά ένας εκατέρωθεν της κεφαλής του αγίου.
ΠερισσότεραΟ άγιος ταυτίζεται από τις δύο καμήλες που τον παραστέκουν και οι οποίες, σύμφωνα με το συναξάριό του, μετέφεραν το λείψανό του μετά τον αποκεφαλισμό του (περί το 295) νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας. Όταν έ¬
έφθασαν σε μια πηγή, στο σημείο που αργότερα κτίσθηκε το ιερό του (το σημερινό Αbυ Mina), αρνήθηκαν να προχωρήσουν, οπότε οι πιστοί τον έθαψαν εκεί. Σύντομα το ιερό έγινε διάσημο και πλήθη προσκυνητών συνέρρεαν από όλο τον κόσμο. Τη φήμη και τη σπουδαιότητα του ιερού αυτού προσκυνήματος, καθ’ όλη την παλαιοχριστιανική περίοδο, πιστοποιούν οι πάρα πολλές «ευλογίες» του αγίου Μηνά που έχουν βρεθεί σε όλη τη μεσογειακή λεκάνη. Περιείχαν είτε λάδι από τις κανδήλες που έκαιαν επάνω από τον τάφο του μάρτυρος είτε νερό από το παρακείμενο αγίασμα, το οποίο εθεωρείτο ότι διέθετε ιαματικές ιδιότητες.
Με βάση στρωματογραφικές παρατηρήσεις σε σχετικά πρόσφατες ανασκαφές στην Αλεξάνδρεια, ο τύπος αυτός «ευλογίας» με ταυτότητα παραστάσεως και στις δύο όψεις, κοκκιδωτό πλαίσιο και απουσία επιγραφών, και τη μορφή του αγίου χωρίς φωτοστέφανο χρονολογείται στην περίοδο της Βασιλείας του Ηρακλείου (610-641).
Κ. Σκαμπαβίας
