Έμβολο πλοίου

Τα πολεμικά πλοία στην αρχαιότητα είχαν αιχμηρές προεξοχές στο πρόσθιο μέρος της καρίνας για να διεμβολίζουν εχθρικά πλοία. To αντικείμενο της φωτογραφίας ήταν η χάλκινη επένδυση ενός τέτοιου εμβόλου και στερεωνόταν στο ξύλινο στέλεχος με μεταλλικά καρφιά, εκ των οποίων σώζονται δύο. Το αντικείμενο μιμείται το ρύγχος θαλάσσιου κήτους με πτυχωτό δέρμα, κοφτερά δόντια και οπές για τα μάτια και τα ρουθούνια. Το κήτος έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως ως καρχαρίας, κροκόδειλος ή και ως αγριόχοιρος, ωστόσο είναι πιθανότερο ότι πρόκειται για φανταστικό θαλάσσιο τέρας, το οποίο συνόδευε θαλάσσιες θεότητες και συνδύαζε στοιχεία από διάφορα θαλάσσια και χερσαία ζώα.

Έμβολο αυτού του τύπου εικονίζεται σε μελανόμορφη κύλικα του τέλους του 6^ου αι. π.Χ. από το Βρετανικό Μουσείο, που δείχνει πολεμικό πλοίο να επιτίθεται σε εμπορικό.Το χάλκινο αντικείμενο του Μουσείου Κανελλοπούλου είναι μικρό σε μέγεθος και αρκετά ελαφρύ για να έχει χρησιμοποιηθεί ως πραγματικό έμβολο. Είναι πιθανόν ότι ανήκε σε αναθηματικό ομοίωμα πλοίου, το οποίο είχε προσφερθεί σε κάποιο ιερό – μια πρακτική που είναι γνωστή στους ελληνιστικούς χρόνους. Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τη ρεαλιστική απόδοση του κήτους φαίνεται να χρονολογούν το αντικείμενο στην Ελληνιστική περίοδο.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Τέχνη, Αθήνα, 222-223.
– Zarkadas A. 2017. “Bronze parts of ships from the Paul and Alexandra Canellopoulos Museum”, στο Frielinghaus H., Schmidts T., Tsamakda V. (επιμ.) Schiffe und Ihr Kontext. Darstellunf, Modelle, Bestandteile – von der Bronzezeit bis zum Ende des Byzantinischen Reiches, Mainz, 79-89, ειδ. 79-80.