Η ίδρυση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας σημανε την ενοποίηση του αρχαίου κόσμου. Για πρώτη φορά, τόσοι πολλοί διαφορετικοί πληθυσμοί, πολιτισμοί και θρησκείες θα συνυπήρχαν κάτω από ενιαία διοικητική εξουσία. Για τη διαχείρισή τους, οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν στρατιωτική πυγμή, μια ιδιαίτερα εξελιγμένη νομοθεσία και αποτελεσματική οργανωτική δομή, που άφηνε κάποιες ελευθερίες στους ντόπιους πληθυσμούς. Ακολούθησε μια μακρά περίοδος ειρήνης (Pax Romana), η οποία χαρακτηρίστηκε από οικονομική ευημερία και έντονές επαφές μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η τεχνολογία αναπτύθηκε εντυπωσιακά καθιστώντας δυνατή την κατασκευή έργων, που βελτίωσαν το επίπεδο ζωής των ανθρώπων (π.χ. δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία, θέρμες, θέατρα, ωδεία). Ειδικά επί αυτοκρατόρων Τραϊανού και Αδριανού (2ος αι. μ.Χ.), οι περισσότερες πόλεις και τα ιερά του ελλαδικού χώρου εμπλουτίστηκαν με έργα υποδομής και λαμπρά αρχιτεκτονήματα.
Από τα μέσα του 3ου αι. μ.Χ. ξεκίνησε η αποσταθεροποίηση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας λόγω εσωτερικών προβλημάτων και εξωτερικών πιέσεων. Ρόλο στις εξελίξεις έπαιζε πλέον και η διάδοση μονοθεϊστικών θρησκειών στις επαρχίες. Το 313 π.Χ. εκδόθηκε το Διατάγμα των Μεδιολάνων, που αναγνώριζε το δικαίωμα των ανθρώπων να επιλέγουν τη θρησκεία τους, ενώ το 324 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ασπάστηκε το χριστιανισμό. Διαβλέποντας τη σημασία του ανατολικού τμήματος της αυτοκατορίας, το 330 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος, μετέφερε την πρωτεύουσα στην περιοχή της αρχαίας μεγαρικής αποικίας του Βυζαντίου στις ακτές του Βοσπόρου, ονομάζοντας την ‘Νέα Ρώμη’.
27 π.Χ. | Ανακήρυξη Οκταβιανού σε Αύγουστο – Ίδρυση Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας |
49-56 π.Χ. | Περιοδεία Απ. Παύλου sτην Ελλάδα – Ίδρυση πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων |
98-117 μ.Χ. | Περίοδος Τραϊανού – μέγιστη εξάπλωση Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας |
117-138 μ.Χ. | Περίοδος Αδριανού – μεγάλα έργα ανάπλασης και υποδομών σε πόλεις και ιερά της Ελλάδας |
293 μ.Χ. | Μεταρρυθμίσεις Διοκλητιανού – διαίρεση Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε ανατολικό και δυτικό τμήμα |
313 μ.Χ. | Διάταγμα των Μεδιολάνων |
330 μ.Χ. | Ίδρυση Κωνστανινούπολης («Νεας Ρώμης») |