Η νίκη στους Περσικούς Πολέμους άνοιξε το δρόμο για μια περίοδο έντονης πολιτικής δραστηριότητας και πνευματικής ακμής στην Ελλάδα. Κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις αυτές διαδραμάτισε η Αθήνα. Εκμεταλλευόμενη το κύρος και την ισχύ που απέκτησε στους πολέμους, αναδείχθηκε σε κυρίαρχη στρατιωτική και οικονομική δύναμη του 5ου αι. π.Χ. Ο πλούτος που αποκόμιζε από το θαλάσσιο εμπόριο και η ελευθερία που εξασφάλιζε το δημοκρατικό πολίτευμα έκαναν την Αθήνα πόλο έλξης για τους σημαντικότερους καλλιτέχνες και διανοητές της εποχής. Ο αθηναϊκός δήμος, ιδιαίτερα επί Περικλή, αποτέλεσε αρωγό των τεχνών και του πνεύματος, χρηματοδοτώντας δημόσια έργα, όπως η ανοικοδόμηση του Παρθενώνα, θεατρικούς και μουσικούς αγώνες κ.ά.
Η τέχνη και η φιλοσοφία της περιόδου απέκτησαν έναν έντονα ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, εξερευνώντας τις κοινωνικές, πολιτικές και ηθικές διαστάσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Όμως ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431-404 π.Χ.) διέκοψε βίαια αυτήν την περίοδο πνευματικής άνθισης. Ο πόλεμος έληξε με επικράτηση της Σπάρτης, με συνέπεια η Αθήνα να χάσει μεγάλο τμήμα της δύναμής της και να γίνει πιο συντηρητική.
Οι αρχές του 4ου αι. π.Χ. σημαδεύτηκαν απο συνεχείς συγκρούσεις μεταξύ ελληνικών πόλεων. Την κατάσταση εκμεταλλεύτηκαν οι Μακεδόνες, που διέθεταν πλούτο, στρατιωτική ισχύ και μοναρχική οργάνωση. Μεταξύ 348 και 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ απέκτησε τον πλήρη έλεγχο του ελλαδικού χώρου. Ο γιος του Αλέξανδρος εκστράτευσε στην Ανατολή, δημιουργώντας μια αχανή αυτοκρατορίας με ανεξάντλητους φυσικούς πόρους (336-323 π.Χ.). Οι κατακτήσεις αυτές τερμάτισαν την πολιτική ανεξαρτησία των ελληνικών πόλεων-κρατών και άλλαξαν την ιστορία του αρχαίου κόσμου.
477 π.Χ. | Ίδρυση της Δηλιακής Συμμαχίας – Αθηναϊκή ηγεμονία στο Αιγαίο |
461-429 π.Χ. | Περίοδος του Περικλή – ακμή αθηναϊκής δημοκρατίας |
5ος αι. π.Χ. | Άνθιση τραγωδίας (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης) |
447-432 π.Χ. | Οικοδόμηση και δημιουργία γλυπτού διάκοσμου του Παρθενώνα |
440-330 π.Χ. | Άνθιση φιλοσοφίας (Σοφιστές, Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης) |
431-404 π.Χ. | Πελοποννησιακός πόλεμος |
399 π.Χ. | Δίκη και θανάτωση του Σωκράτη |
α’ μισο 4ου αι. π.Χ. | Συνεχείς πολεμικές διαμάχες μεταξύ ελληνικών πόλεων |
348-338 π.Χ. | Εκστρατεία Φιλίππου Β’ στην κεντρική και νότια Ελλάδα |
336-323 π.Χ. | Εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αίγυπτο και την Ασία |