Βοιωτικός μελανόμορφος σκύφος

Το αγγείο είναι διακοσμημένο και στις δύο όψεις με την καθημερινή ζωή των γυναικών, με τη μελανόμορφη τεχνική πάνω σε καστανό αλείφωμα. Στην α’ όψη εικονίζονται δύο γυναίκες νια συνθλίβουν με μεγάλα – ξύλινα προφανώς – γουδοχέρια, σπόρους ή καρπούς μέσα σε αγγείο (γουδί) τοποθετημένο σε ψηλή βάση, ενώ μια τρίτη γυναίκα παρακολουθεί τη σκηνή γνέθοντας. Πάνω από τις μορφές είναι γραμμένα τα ονόματά τους:  Ροδόμα, Ευφαρία και Ευάρχα, η γυναίκα με τη ρόκα. Στην β’ όψη του αγγείου μια γυναίκα βοηθά μια άλλη να λουστεί. Είναι η Ευφροσύνα που με μια τριφυλλόστομη οινοχόη χύνει νερά στη σκυμμένη πάνω υπό μικρό, μεταλλικό αγγείο Ευάρχα, κάτω από το βλέμμα μιας τρίτης γυναίκας που το όνομά της δεν σώζεται. Δύο ζώα, μια σκυλίτσα με το ταιριαστό όνομα Φιλοθήρα, και ένα λιοντάρι, τοποθετημένα κάτω από τις λαβές τον αγγείου, συμπληρώνουν τις σκηνές. Όλες οι γυναίκες φορούν μακρύ πέπλο ζωσμένο στη μέση και μόνο η Ευάρχα, με τη ρόκα και το αδράχτι, φορά επιπλέον ιμάτιο. Λευκό, επίθετο χρώμα χρησιμοποιείται για τη σάρκα των γυναικών, την κοιλιά των ζώων, τη χαίτη και τα δόντια τον λιονταριού και το κολάρο τον σκύλου. Λιγοστές εγχαράξεις τονίζουν τις λεπτομέρειες μορφών και αντικειμένων.

Ο σκύφος τον Μουσείου Κανελλοπούλου αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αγγεία της συλλογής, τόσο για το εικονογραφικό τον θέμα όσο και για τις επιγραφές οι οποίες προσδιορίζουν την ταυτότητα απλών, καθημερινών προσώπων. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η γυναίκα με το όνομα Ευάρχα, που εμφανίζεται και στις δύο όψεις τον αγγείου, είναι η δέσποινα του σπιτιού που περιβάλλεται από τις υπηρέτριές της, υπόθεση που ενισχύεται από την ετυμολογία τον ονόματος kυlάfηcχ (Ευ+άρχειν = αυτή που διοικεί καλά). Η παράσταση επίσης γυναικών που συνθλίβουν καρπούς είναι αρκετά σπάνια. Αντίστοιχες σκηνές είναι γνωστές από λίγα αγγεία και ειδώλια και ερμηνεύονται ως σκηνές επεξεργασίας καρπών, σιτηρών, ζύμης ή ακόμη γάλατος, για την παραγωγή βουτύρου.

Στ. Ελευθεράτου