Περίαπτο περιδεραίου

Απιόσχημο διάτρητο περίαπτο. Το περίγραμμά του σχηματίζεται από λεπτή ταινία με εμπίεστες στιγμές και ελαφρά προεξέχουσα περιφέρεια, στην οποία είναι προσκολλημένα κατά διαστήματα πέντε σφαιρίδια. Στην κορυφή του συμφυής ταινιωτός κρίκος αναρτήσεως. Το μεγαλύτερο μέρος της επιφανείας καταλαμβάνει η παράσταση ενός πτηνού (αετού) που στρέφει το κεφάλι τον πίσω, επάνω από την πλάτη του, και κρατεί με τα νύχια του ένα φίδι, το κεφάλι του οποίου διακρίνεται αριστερά. Οι ανορθωμένες ανοικτές φτερούγες του πτηνού περιβάλλουν ένα διάτρητο στικτό κύκλο με ισοσκελή σταυρό τύπου Μάλτας στο εσωτερικό του, που ακουμπά στο κεφάλι του. Η οξυκόρυφη απόληξη κοσμείται από πεντάφυλλο ανθέμιο. Οι λεπτομέρειες αποδίδονται με εγχαράξεις και εμπίεστες στιγμές.

Το σχήμα του περιάπτου και η τεχνική διακοσμήσεώς του απαντούν κατά τον 6ο και τον 7ο αιώνα. Παρόμοια δείγματα υπάρχουν στη Συλλογή Σταθάτου (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο), στη Συλλογή Γιαμαλάκη (Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου), καθώς και σε άλλα μουσεία και συλλογές. Το περίαπτο του Μουσείου Κανελλοπούλου ξεχωρίζει για τη λεπτότητα και τη σιγουριά στην εκτέλεσή του, όσο και για την επιλογή του εικονογραφικού του θέματος που παραπέμπει μεν στο Α της Ιλιάδος (αετός με φίδι), αλλά στους χριστιανικούς χρόνους συμβολίζει την Ανάσταση (αετός με σταυρό), όπως μαρτυρεί ο διάκοσμος παλαιοχριστιανικών σαρκοφάγων (Μουσείο Λατερανού κ.α.).

Κ. Σκαμπαβίας