Μελανόμορφη κύλικα

Μια από τις αγαπημένες ασχολίες των αγγειογράφων της Αρχαϊκής περιόδου ήταν να απεικονίζουν μύθους, που ήταν γνωστοί από την προφορική παράδοση. Η τεχνική του μελανόμορφου ρυθμού τους επέτρεπε να αποδίδουν με ακρίβεια τις λεπτομέρειες των σκηνών. Σε αυτή τη μικρογραφική κύλικα ο ζωγράφος αποδίδει τη φυγή του Οδυσσέα από το σπήλαιο του κύκλωπα Πολύφημου, όπως την περιγράφει ο Όμηρος (Οδύσσεια, ι 432-434). Ενώ οι σύντροφοί του είχαν κρυφτεί κάτω από τα σώματα τριών προβάτων ο καθένας, ο Οδυσσέας δραπέτευσε κρυμμένος κάτω από ένα μόνο κριάρι.

Διακρίνονται τα εγχάρακτα περιγράμματα των μορφών και οι χρωματικές διαφοροποιήσεις που χρησιμοποιεί ο αγγειογράφος για να τονίσει τις λεπτομέρειες. Κάτω από την παράσταση υπάρχει ακατάληπτη αλφαβητική επιγραφή με επαναλαμβανόμενες συλλαβές (ΠYKALYANKALYAKYϞ). Τέτοιου είδους επιγραφές ήταν συνήθεις στις μικρογραφικές κύλικες. Οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει έαν είχαν κάποιο ιδιαίτερο σκοπό ή χρησιμοποιούνταν απλώς ως διακοσμητικά μοτίβα από αγγειογράφους που δεν κατείχαν τη γνώση της γραφής.

Δεδομένου ότι η κύλικα ήταν το κύριο σκεύος οινοποσίας στην αρχαία Ελλάδα, δεν αποκλείται τέτοιου είδους αγγεία να χρησιμοποιούνταν σε συμπόσια, όπου γίνονταν απαγγελίες ομηρικών επών.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
– Σαραγά Ν. 2006. Λήμμα καταλόγου αρ. 53, στο Χωρέμη-Σπετσιέρη Α. – Ζαρκάδας Α. (επιμ.), Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα, 84-85.
– Ζαρκάδας  Α. 2010. «Ομηρικά θέματα στο Μουσείο Κανελλοπούλου», στο Μύθοι, κείμενα, εικόνες: ομηρικά έπη και αρχαία ελληνική τέχνη. Πρακτικά ΙΑ Διεθνούς Συνεδρίου για την Οδύσσεια, Αθήνα, 95-120, ειδ. 98-102.