Πτυκτό κάτοπτρο

Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν τρία είδη κατόπτρων: (α) με απλή λαβή, (β) με πόδι που συνήθως είχε το σχήμα γυναικείας μορφής, (γ) πτυσσόμενα με δύο δίσκους, που αντιστοιχούσαν στον καθρέφτη και στο κάλυμμα. Βασικά κέντρα παραγωγής ήταν το Άργος, η Κόριθνος, η Χαλκίδα, η Αττική καθώς και περιοχές της Μεγάλης Ελλάδας.

Το κάτοπτρο της φωτογραφίας ανήκει στην κατηγορία των πτυκτών κατόπτρων. Αποτελείται από δύο χυτούς δίσκους, που ενώνονται μεταξύ τους με στροφέα. Το κάτω τμήμα είναι λείο και χρησίμευε ως καθρέφτης. Το κάλυμμα έχει εγχάρακτη διακόσμηση εσωτερικά με ομόκεντρους κύκλους και εξωτερικά με περιφερειακό πλοχμό. Είναι πιθανόν ότι υπήρχε πρόσθετο διακοσμητικό έλασμα (με εγχάρακτη παράσταση), το οποίο προσαρμοζόταν στην εξωτερική επιφάνεια του καλύμματος με μολυβδοχόηση. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του κατόπτρου το συνδέουν με κορινθιακό εργαστήριο.

Κατά την Ελληνιστική περίοδο, κάτοπτρα τοποθετούνταν συχνά ως κτερίσματα σε τάφους γυναικών. Επίσης, αρκετά ειδώλια του τύπου της «Ταναγραίας» αναπαριστούν γυναικείες μορφές με καθρέφτες στα χέρια. Οι χρήσεις αυτές φαίνεται να αντανακλούν αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στους ελληνιστικούς χρόνους όσον αφορά την πρόσληψη της γυναικείας ομορφιάς και την έμφαση στην ανάγκη του καλλωπισμού.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Ανδρειωμένου Α. 2006. Λήμμα καταλόγου αρ. 136, στο Χωρέμη-Σπετσιέρη Α. – Ζαρκάδας Α. (επιμ.), Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα, 218-219.