Χάλκινο κράνος ιλλυρικού τύπου

O ιλλυρικός τύπος κράνους ήταν ένας από τους πολλούς που χρησιμοποιήθηκαν κατά την Αρχαϊκή περίοδο. Ο τύπος κατάγεται από κράνη της Γεωμετρικής περιόδου και φαίνεται ότι εμφανίστηκε στην Πελοπόννησο γύρω στο 700 π.Χ. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως στη Μακεδονία και σε περιοχές των Βαλκανίων. Κατασκευαζόταν από ένα φύλλο χαλκού και προστάτευε αποτελεσματικά τις παρειές, με επιμήκεις παραγναθίδες, και το λαιμό, με το ελαφρώς ανασηκωμένο επαυχένιο. Σε αντίθεση με άλλους τύπους κρανών (π.χ. κορινθιακό, χαλκιδικό) δεν είχε επιρρίνιο για την προστασία της μύτης. Οι οπές που ακολουθούν το περίγραμμα του κράνους χρησίμευαν για την πρόσδεση της δερμάτινης επένδυσης, ενώ οι νευρώσεις στην κορυφή ήταν για τη στερέωση του λοφίου.

Το κράνος φέρει εγχάρακτη επιγραφή σε κορινθιακό αλφάβητο κατά μήκος της δεξιάς παραγναθίδας: ΠΑΙΩΝΟΣ ΕΜΙ. Την περίοδο αυτή ήταν σύνηθες να χαράσσονται σε αγγεία και άλλα αντικείμενα επιγραφές σε πρώτο πρόσωπο, οι οποίες ανεφεραν το όνομα του ιδιοκτήτη τους (π.χ. «Ανήκω στον Παίωνα»). Δεν είναι σαφές σε ποιον αναφέρεται η συγκεκριμένη επιγραφή. Εάν το κράνος ήταν προσφορά σε τάφο, το όνομα Παίων πιθανότατα αφορούσε τον νεκρό πολεμιστή. Εάν ήταν ανάθημα σε ιερό, θα μπορούσε να αναφέρεται και στο θεό Παίωνα, που φαίνεται ότι ήταν επίθετο του Απόλλωνα συνδεόμενο με τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
– Αmandry P. 1971. “Collection Paul Canellopoulos (I). Armes et lébès de bronze”, Bulletin de correspondance hellénique 95, 585-626, ειδ. 589-597.
– Ανδρειωμένου Α. 2006. Λήμμα καταλόγου αρ. 122, στο Χωρέμη-Σπετσιέρη Α. – Ζαρκάδας Α. (επιμ.) 2006. Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα, 198-199.