Η αγία Αικατερίνη

Η αγία Αικατερίνη εικονίζεται καθισμένη σε χαμηλό ξύλινο θρόνο κρατώντας με το αριστερό χέρι τον τρο­χό και το σταυρό, τα σύμβολα του μαρτυρίου της, και με το αριστερό γραφίδα από φτερό. Φορεί κόκκινη βα­σιλική ενδυμασία, λώρο και στέμμα, και από πάνω μανδύα με εσωτερική επένδυση από ερμίνα και εξωτε­ρικά κεντημένο με χρυσούς αετούς μέσα σε φύλλωμα. Πλάι της τα σύμβολα των γνώσεων της σοφής πριγκί­πισσας, αριστερά μια αστρονομική σφαίρα ακουμπι­σμένη σε βιβλία και αριστερά αναλόγιο χαμηλό με α­νοιχτό βιβλίο και χαμηλότερα κλειστά βιβλία και διαβήτης. Ολόσωμες γυναικείες μορφές, προσωποποιήσεις αρετών, αποδίδονται σε χρυσογραφία στο αναλό­γιο και στο θρόνο. Χαμηλά, η υπογραφή του ζωγρά­φου επάνω σε λευκή ταινία.

Ο εικονογραφικός τύπος της αγίας Αικατερίνης ένθρονης, όπως και στην εικόνα μας, γνωστός σε έργο του Γεωργίου Κλόντζα στο Osimo, καθιερώνε­ται κατά το δεύτερο μισό του 1ου αιώνα, με πιθανές απεικονίσεις του σε έργα του Μιχαήλ Δαμασκηνού (Βοκοτόπουλος 1990, σ. 159. Βοκοτόπουλος 1994, σ. 434, εικ. 8). Γνωστά είναι τα παραδείγματα του τύ­που σε έργα των συντηρητικών επιγόνων του πρώ­του μισού του 17ου αιώνα, όπως του Εμμανουήλ Λα­μπάρδου στο Μουσείο Μπενάκη, του Ιερεμία Παλλαδά στο Σινά και του Σιλβέστρου Θεοχάρη στην Πάτμο (Χατζηδάκη 1997, σ. 258 με βιβλιογραφία). Ο ζωγράφος της εικόνας ακολουθεί πιστά τα πρότυ­πα αυτά και με προσοχή αποδίδει τις διακοσμητικές λεπτομέρειες, ιδιαίτερα στα κεντήματα του μανδύα της αγίας. Το πλάσιμο της σάρκας με λείες καλο­δουλεμένες επιφάνειες και η γλυκύτητα στην έκ­φραση της νέας αγίας αποτελούν πρόσθετα γνωρί­σματα της ποιότητας της τέχνης του ζωγράφου, που πρέπει να ανήκει στην ίδια γενιά.

Ν. Χατζηδάκη